У ліриці Семена Липкина (рід. 1911) образ культури негаразд акцентовано, як в Тарковського і Самойлова. Річ у тім, що у поезії культурні теми завжди співвіднесені з іншими художественно-философскими рядами. З одного боку, це мотив сенсу життя, «ясності та строю», внеположных волі поета («А я тільки переписувач / Завещавшего закон: / Він складає, я пишу».) З іншого – це тема «неминучого грізного року», реалізована Липкиным через лейтмотивные образи газовен, золи, гетто, самого Бабиного Яру, таборів смерті, табірного пилу, душогубок, шестикутній зірки – образи Голокосту, одне слово. (У цьому, як й у романі близького друга Липкина, Вас. Гроссмана, єврейська трагедія постає як метонімія тоталітарної трагедії багатьох народів – російського, німецького, українського, калмыцкого, польського, чеченського…)
Питання чимось скидається на математичну задачку. Щоб знайти відповіді, потрібно довести, що це не може, або ж знайти хоча одне рішення. Друга можливість виявляється значно складнішим - сумніваюся, що той, хто досягла високої мети злочинним шляхом, зізнається у вчиненому. Самому ж убивати наліво і обманювати нема охоти. Ось, рішення знайдено! Людська природа не допустить.
Закінчивши читати книжку Гоголя «Тарас Бульба», з жалем відклав її вбік. Мені вона дуже не сподобалася. Прочитав одним подихом протягом одного вечора. Потім, перед написанням твори, я перечитав її вкотре. Книжка ця непроста і віддавати перевагу комусь із героїв складно. Найбільше, що зацікавили Остап й Андрій. Начебто брати, а які різні погляди життя, які різні характери.
Дискусії про статус академічної філології, активно які проводяться останнім часом, особливо проблематизація можливостей створення "макроистории" літератури та висування альтернативних проектів, засвідчують змін у структурі гуманітарного знання і набутий нових эпистемологических очікуваннях. З огляду на кризи "великих нарративов" і чітко обозначившегося "антропологічного повороту" програма тендерних досліджень, спрямовану вивчення социо-культурных трансформацій базових опозицій мужское/женское та його текстуальних репрезентацій, демонструє свої можливості одне із сучасних наукових дискурсів.
Кузьма Чорны - пісьменнік філасофскага складу мыслення. У даследаванні пра беларускі раман пачатку 60-х гадоў вядомы беларускі празаік й літаратуразнавец Алесь Адамовіч паставіў раманы Чорнага побач із раманамі Ф. Дастаеўскага й Л. Талстога, адзначыў, што яго творы не саступаюць творам рускіх мастакоў слова філасафічнасцю, глыбінёй псіхалагічнага аналізу. I гэта сапраўды так: ми можам не верыць у праўду разбурэння асобы чалавека пад уплывам трагічных падзей 20 стагоддзя, бо назіраем крок за крокам за падзеннем героя рамана «Вялікі дзень» Адама Блецькі, таго Блецькі, котрі ў маладым узросце забіў роднага брата й маці, уцёк за мяжу, зрабіўся злыднем пад уплывам ідэалогіі чалавеканенавісніка Тохарта. Фінал дэградацыі яго - здрада народу ў вайну, навядзенне карнікаў на людзей, якія сабраліся за вёскай у млыне.
У рамане « Пошукі будучыні» паказана Білорусь як б раскрыжаваная на ўсходне-заходніх й паўднёва-паўночных дарогах. У цэнтры світу, із якога разыходзяцца промні шляхоў ва ўсе куткі світу. Менавіта праз Вялікае скрыжаванне праходзіць Варшаўскі шлях, згаданы, паказаны ў паэме А. Куляшова із такий самай назвай. Гэтым шляхам рухалася на нас навалу із Захаду. На гэтым шляху згубілі ми тысячы й тысячы вайскоўцаў й мірных людзей. Гэты шлях вядзе на Усход, так Масквы й далей. Ён крывавы, але й неўміручы, як й беларускі народ. На ім Нявада - арати й касец - бачыў смерць безабаронных дзяцей-дзетдомаўцаў, адвозіў іх на калёсах у бяспечнае месца, ратаваў, як міг. Гэтым шляхам рухаліся калоны ўзброеных так зубоў людзей. Тут стаіць висока таполя, якаючи сочыць за тым, што дзеецца на зямлі ў годину вялікага спусташэння. Тут сустракаюцца Сымон Ракуцька й яго син перад адыходам у партызаны.
З вялікай цікавасцю перачытваю старонкі рамана Кузьми Чорнага «Пошукі будучыні». Сэрцам й розумам адчуваю, што ён лепшы, чым раман «Трэцяе пакаленне», із яким ми знаёміліся падрабязна ў дзевятым класе. Лепшы таму, што больш праўдзівы, больш чалавечны па змесце. Мені думаецца, што ў «Трэцім пакаленні» жорстка адносіцца так свайго чоловіка, пакутніка, былога парабка, Зося Тварыцкая. Не хапае їй нейкага ўнутранага, духоўнага святла, адчування настрою блізкага чалавека. Гэтае ўнутранае святло й гуманні настрій маглі б яе спыніць падчас размовы пра забітага й абрабаванага касіра (не забіваў яго яе чоловік), не сарвалася б тады яна на пагрозы, што данясе на яго міліцыянтам. Яна хоча будаваць новае жыццё, не адчуваючы, не слухаючы, не разумеючы іншых. А іншыя - гэта нават самыя блізкія.
Эпіграф Так сачынення я прывяла ў загалоўку. Можа, тэма сачынення на ўступных іспитах й не будзе так сфармулявана, але й мені хочацца расказаць пра сваё розуміння Дабра й Зла на прыкладзе характарыстыкі адмоўных герояў Чорнага. Скажу адразу, што ён выступав ў дадзеным выпадку як пісьменнік-наватар. Не спяшаецца даць некаторым із адмоўных персанажаў крытычныя характарыстыкі. Не раскрывав перад намі нутро ліхадзеяў, яким нішто чалавечае не ўласціва. I толькі. Праўда, падобныя нелюдзі сустракаюцца ў яго творах ваеннай пари - у рамане «Вялікі дзень» гэта ідэолаг фашызму Тохарт й Клебер - чалавек із аўтаматам у руках, гатовы застрэліць кожнага ў любі момант, тварюко яго ў водсвеце палаючага млына падобны на востры меч.